သီတဂူ ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာ အရွင္ဉာဏိႆရ (အဂၢမဟာပ႑ိတ) (Ph.D, D.Litt)
ယခုအခါ ကမၻာႏွင္႕အဝန္း ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ သမား တို့၏ ၿခိမ္းေျခာက္ အႏၱရာယ္ေပးမႈအား ထိတ္လန့္ တၾကား ရင္ဆိုင္ေနရခ်ိန္ျဖစ္သည္။ အလားတူ မိမိတို့ ျပည္တြင္း၌ လည္း 'ၿငိမ္းခ်မ္းေရး'ဆိုေသာ အသံ ကို က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ၾကားေနရခ်ိန္ လည္းျဖစ္သည္။
ေလာက၌ အရာအားလံုး တို့၏ ရင္းျမစ္သည္ ဓမၼ ၌သာ အေျခတည္ ေလသည္။ ျပႆ နာ အရပ္ရပ္ တို့ကို ၿငိမ္းေအးေအာင္ ေျဖရွင္း ရာ၌ ဓမၼေရးရာ သေဘာတရား တို့ကို ကြယ္ဝွက္ ထား၍ မရစေကာင္း။
ျမန္မာႏွစ္ ၁၃၇၆ ခု၊ နတ္္ေတာ္လဆုတ္ (၁၃)ရက္က ပုဂံၿမိဳ႔ ူ Aureum Place Hotel တြင္ ဗုဒၶဘာသာ ပိုမို ထြန္း ကားျပန့္ပြား လာေစရန္ လက္တြဲႀကိဳးပမ္းျခင္းျဖင္႕ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင္႕ လံုၿခံဳ ထိန္းသိမ္းမႈ ကို ကူညီ လုပ္ေဆာင္ ရန္ ဟူေသာ ဦးတည္ခ်က္ျဖင္႕ ျပဳလုပ္ခဲ႕ေသာ ျမန္မာ-တ႐ုတ္-အိႏၵိယ သံုးႏိုင္ငံ အၾကား က်င္းပ သည္႕ အစည္း အေဝးႀကီး တြင္ သီတဂူ ကမၻာ့႔ ဗုဒၶ တကၠသိုလ္မ်ား ၏ အဓိပတိ သီတဂူ ဆရာေတာ္ အရွင္ ဉာဏိႆ ရ (အဂၢမဟာပ႑ိတ) (Ph.D, D.Litt)က 'ဗုဒၶဘာသာႏွင္႕ ကမၻာ့႔ အေျခအေန ဆက္ ႏြယ္ေန မႈ' ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ တစ္ရပ္ျဖင္႕ မိန့္ၾကားခဲ႕ပါသည္။
ယင္း မိန့္ၾကားခ်က္ မ်ားသည္ ကမၻာ တြင္ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနေသာ အေျခအေန အရပ္ရပ္ တို့ႏွင္႕ ကိုက္ညီေန ႐ံု သာမက မၾကာမီ အစိုးရ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေတာ႕ မည္႕ ျမန္မာေခတ္ဆန္းခ်ိန္ ၌ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ မ်ား၊ အစိုးရ အဖြဲ႔ဝင္မ်ား အေရး တႀကီး လိုက္နာေစာင္႕ထိန္းရမည္႕ အခ်က္ အလက္၊ အေၾကာင္း အရာမ်ား ပါဝင္ေန သျဖင္႕ ယင္းေဟာေျပာခ်က္အား ေဖာ္ျပေပးလိုက္ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
(အယ္ဒီတာခ်ဳပ္)
တိုင္း ျပည္ အသီးသီး က ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရး ႏွင့္ လူမႈေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား အားလံုး၊ ကမၻာသူ၊ ကမၻာ သား အားလံုး တို႔ႏွင့္ ယေန႔ အစည္းအေဝး သို႔ ၾ<ြကေရာက္လာၾကေသာ ျမန္မာ၊ တ႐ုတ္၊ အိႏိၵယ အိမ္နီးခ်င္း သံုးႏိုင္ငံ တို႔က လူႀကီးမင္း မ်ား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ၊ ညီၫြတ္စြာ၊ လံုၿခံဳစြာ၊ ခ်မ္းသာစြာေနႏိုင္ၾကပါေစ။ အိပ္ စက္ႏိုင္ၾက ပါေစ ဟု ေရွးဦးစြာ ဆုေတာင္း၍ ႏႈတ္ခြန္း ဆက္ပါတယ္။
ယေန႔ ကြၽႏု္ပ္တို႔ အေနနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ ပိုမိုထြန္း ကားျပန္႔ပြားေစရန္ လက္တြဲႀကိဳးပမ္းျခင္းျဖင့္ ကမၻာ့ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရး ထိန္းသိမ္းမႈ ကို ကူညီ လုပ္ေဆာင္ ေပးၾကမယ္ ဆိုတဲ့ တူညီေသာ ဦးတည္ခ်က္ နဲ႔ ယေန႔ ဒီ အ စည္းအေဝးႀကီးမွာ အတူ စု႐ုံးေရာက္ရွိေနၾကတာ ျဖစ္ ပါတယ္။
ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္း ေဆာင္၊ လူမႈေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ကမၻာသူ၊ ကမၻာ သား အားလံုး တို႔သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရး ကို ႀကိဳးႀကိဳး စားစား ရွာေဖြေဆာင္ရြက္ေနၾကသည္ ဟု ယံု ၾကည္ ပါတယ္။
သို႔ေသာ္ ေမွ်ာ္လင့္ ထားေသာ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရး ကိုကား မည္သည့္ တိုင္းျပည္မွ် အျပည့္ အဝရရွိ ထားၾက သည္ကို မေတြ႕ရေသးပါ။ စစ္မက္ေရး ရာ ႐ႈေထာင့္ကၾကည့္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္း လံုၿခံဳသည္ဟု ဆိုႏိုင္ ေသာ္ လည္း စီးပြားေရး ႐ႈေထာင့္ကျဖစ္ေစ၊ လူမႈေရး ႐ႈ ေထာင့္ ကျဖစ္ေစ ၾကည့္လွ်င္ မလံုၿခံဳ၊ မၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ႏိုင္ငံ မ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။
ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ မွာ ပို၍ စိုးရြံ႕ဖြယ္ ေကာင္းစြာ လံုၿခံဳေရး နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကို ေႏွာင့္ယွက္ လာေသာ အေၾကာင္း တစ္ခုမွာ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ တို႔၏ အေႏွာင့္ အယွက္ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ စင္ စစ္ ေတာ့ လူသား တို႔ ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာ တရားတိုင္း သည္ လူသား တို႔၏ စိတ္႐ိုင္း မ်ားကို ယဥ္ေက်းေသာ စိတ္မ်ား ျဖစ္လာေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ကြၽႏု္ပ္ ေမွ်ာ္လင့္ ပါတယ္။
ပူေလာင္ေနေသာ လူသား တို႔၏ စိတ္ႏွလံုး ကို ေအးခ်မ္းလာေအာင္ ဆံုးမႏိုင္လိမ့္မည္ ဟု ကြၽႏု္ပ္ ယံု ၾကည္ ပါတယ္။ လူသားတို႔ ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာ တရား မ်ားသည္ လူသားတို႔ ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရးအ တြက္ ျဖစ္ ဖို႔ေကာင္းပါတယ္။
ဤ ယေန႔က်င္းပေသာ အစည္း အေဝးႀကီး သည္ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ က Ceylon, Sri Lanka ႏိုင္ငံ ကိုလံဘို ၿမိဳ႕မွာက်င္းပ တဲ့ ငါးႏိုင္ငံ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မ်ား အစည္းအေဝး က မူဝါဒ တစ္ရပ္ အေန နဲ႔ ခ်မွတ္ၿပီး ဆံုး ျဖတ္ အတည္ျပဳ ထားခဲ့ေသာ ၤFive Principles (Panca Shila) ပၪၥသီလ ၏ အႏွစ္(၆ဝ)ေျမာက္ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ ျမန္မာ-တ႐ုတ္-အိႏိၵယ အိမ္နီးခ်င္း သံုးႏိုင္ငံ တို႔ အၾကား က်င္းပ တဲ့ အစည္းအေဝးႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။
ထို ပၪၥသီလ (Five Principles) ကို အိႏိၵယ ႏိုင္ငံ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဂ်ဝါဟာလာေန႐ူး(Jawaharlal Nehru) က ဦးေဆာင္ေရးဆြဲ ၍ ကိုလံဘို အစည္းအေဝး မတိုင္မီ တ႐ုတ္ျပည္ သို႔ သြားေရာက္ ကာ တ႐ုတ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ Zhou Enlai ႏွင့္ ေရွးဦးစြာ သေဘာတူညီခ်က္ ယူၿပီး ခ်ဴအင္လိုင္းႏွင့္ ေန႐ူး တို႔ ေရွးဦးစြာ လက္မွတ္ေရးထိုး ခဲ့ၾကပါတယ္။
ထို႔ေနာက္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေန႐ူး က ကိုလံဘို မွာ က်င္းပတဲ့ ငါးႏိုင္ငံ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မ်ား အစည္းအေဝး ၌ တင္ျပေဆြးေႏြး ၍ ကိုလံဘို Declaration အျဖစ္ ထုတ္ ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ကိုလံဘို ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မ်ား အစည္းအေဝး က ေၾကညာ ခဲ့ေသာ Five Principles (သို႔မဟုတ္) ကိုလံဘို ပၪၥသီလ ငါးပါးသီလ သည္ ယခုအခါ ႏွစ္ေပါင္း ၆ဝ ရွိခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
Five Principles ပၪၥသီလ မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ ပါတယ္ ။
(၁) ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ၏ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာႏွင့္ နယ္ ေျမ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲမႈ ကို အျပန္အလွန္ ေလးစားရန္။
(၂) အျပန္ အလွန္ က်ဴးေက်ာ္မႈ မျပဳရန္။
(၃) ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ၏ ျပည္တြင္းေရး ကို အျခားတစ္ ႏိုင္ငံက ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း မျပဳရန္။
(၄) အျပန္ အလွန္ အက်ဳိးစီးပြား အတြက္ သာတူ ညီမွ် မႈ ရွိရန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ျပဳရန္။
(၅) ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူ ယွဥ္တြဲေနထိုင္သြားရန္။
ထို႔ျပင္ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ က အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံ Bandung ၿမိဳ႕မွာ Asian-African Conference တစ္ရပ္ ကို က်င္းပ ခဲ့ရာ ထို Conference သို႔ ကိုလိုနီ ဘဝမွ လြတ္ေျမာက္ၿပီး ခါစ အာရွ-အာဖရိက ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၉ ႏိုင္ငံ တို႔ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ထို အာရွ-အာဖရိက အစည္းအေဝးႀကီး ကို အင္ဒိုနီးရွား သမၼတႀကီး ေဒါက္တာဆူကာႏို က ေခါင္း ေဆာင္ က်င္းပခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး တ႐ုတ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ခ်ဴအင္ လိုင္း၊ အိႏိၵယ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေန႐ူး၊ ျမန္မာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု တို႔ ပါဝင္ တက္ေရာက္ေဆြးေႏြး ခဲ့ၾကပါတယ္။
ထို အာရွ-အာဖရိက Bandung Conference ႀကီးက Five Principles သာမက Ten Principles ဒသသီလ ကိုပင္ ခ်မွတ္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ထို Bandung Conference မွ ခ်မွတ္ ခဲ့ေသာ ဒသသီလ မွာ ေအာက္ပါအ တိုင္း ျဖစ္ ပါ တယ္။
(၁) အေျခခံ လူ႔ အခြင့္အေရးမ်ား ကို ေလးစား ရန္ႏွင့္ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္ စာတမ္းပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ား အား ေလးစားလိုက္နာရန္။
(၂) ႏိုင္ငံ အားလံုး ၏ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ဆိုင္မႈ ႏွင့္ နယ္ေျမ ပိုင္ဆိုင္မႈ ကို ေလးစားရန္။
(၃) ကမၻာ့ႏိုင္ငံ အားလံုးႏွင့္ လူမ်ဳိး အားလံုး တို႔၏ သာတူ ညီမွ်မႈ ကို အသိအမွတ္ျပဳရန္။
(၄) အျခားႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ ၏ ျပည္တြင္းေရး ကို ဝင္ ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း မျပဳရန္။
(၅) ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္ စာတမ္းႏွင့္အညီ ႏိုင္ငံတစ္ ႏိုင္ငံစီ ၏ ခုခံကာကြယ္ခြင့္ ကို ေလးစားရန္။
(၆) အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ မ်ား၏ အက်ဳိးစီးပြား အတြက္ စုေပါင္း ကာကြယ္ေရး အစီအမံ မ်ား အသံုးျပဳျခင္း ကို ေရွာင္ၾကဥ္ရန္။
(၇) ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ ၏ ႏိုင္ငံေရး လြတ္လပ္မႈႏွင့္ နယ္ေျမ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရး ကို ထိပါးသည့္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈႏွင့္ အင္အား အသံုးျပဳျခင္း ကို ေရွာင္ၾကဥ္ရန္။
(၈) ႏိုင္ငံတကာ အျငင္းပြားမႈမ်ား ကို ေျဖရွင္း ရာတြင္ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္ စာတမ္းႏွင့္ အညီ ေစ့ စပ္ေဆြး ေႏြးျခင္း၊ ခံု႐ုံး ဖြဲ႕ စစ္ေဆးျခင္း၊ ဥပေဒေၾကာင္းအ ရ ဆံုးျဖတ္ေျဖရွင္းျခင္း စသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖ ရွင္းနည္းမ်ား အျပင္ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံ ၏ ဆႏၵႏွင့္ အညီ အျခားေသာ ၿငိမ္းခ်မ္း စြာ ေျဖရွင္းနည္း တို႔ကို အသံုးျပဳၿပီး ေျဖရွင္းရန္။
(၉) အျပန္ အလွန္ အက်ဳိး စီးပြား ျဖစ္ထြန္းေရး အတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မ်ား တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ရန္။
(၁ဝ) တရား မွ်တမႈႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ က်င့္ဝတ္မ်ားအား ေလးစားလိုက္နာရန္။
အာရွတုိက္ ၏ ထူးျခားခ်က္
*********************
ယေန႔ ကြၽႏု္ပ္တို႔ေနထိုင္ရာ အာရွတိုက္ႀကီး ဟာ အျခားတိုက္ႀကီးမ်ား ထက္ အလြန္ ထူးျခားေသာ တိုက္ႀကီး တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ လြန္ေလၿပီးေသာ ႏွစ္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ကတည္းက ဥေရာပ မွာ သိပ ၸံပညာရွင္ေတြ မေပၚေပါက္မီ ကတည္း ကပင္ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာ၊ လူမႈေရးႏွင့္ စိတ္ဓာတ္ေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာ တို႔ ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။)
No comments:
Post a Comment