မ်ိဳးခ်စ္ ေတးဂီတ ပညာရႇင္ႀကီး သဟာယ ဆရာတင္

ေခတ္ေဟာင္း ေတးဂီတ ပညာရႇင္ ႀကီးမ်ားထဲတြင္ ၀ိုင္အမ္ဘီ ဆရာတင္ နန္းေတာ္ေရႇ႕ ဆရာတင္၊ သဟာယ ဆရာတင္ ဟူ၍ ထင္ရႇားသူ သံုးဦး ရႇိခဲ့ရာ  သဟာယ ဆရာတင္ က အငယ္ဆံုး ျဖစ္ပါသည္။

ရန္ကုန္ အေရႇ႕ပိုင္းေရ ေက်ာ္ ရႇိ လူငယ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထား ေသာ  လူငယ္ျမႇင့္တင္ေရး သဟာယ အသင္းတြင္ ပါ၀င္သူျဖစ္သျဖင့္ သဟာယ ဆရာတင္ ဟု အမည္ထင္ရႇား ခဲ့သည္။

နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ တို႕ လက္ေအာက္ မႇ လြတ္လပ္ေရး ရယူႏိုင္ရန္အတြက္ ႀကိဳးပမ္းၾက ရာတြင္ သဟာယဆရာ တင္ သည္လည္း ဂီတ ပညာျဖင့္ တစ္တပ္ တစ္အား ပါ၀င္ခဲ့ပါသည္။

”ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕ဖို႕ ဂ်ပန္ျပည္မႇာကြယ္၊
တစ္ကယ္ပဲ အသက္နဲ႕လဲလို႕၊ဆင္းရဲဒုကၡခံကာ ႀကံစည္တယ္ ..
သူရဲေကာင္း တဲ့ ဗိုလ္ေအာင္ဆန္း နဲ႕အာဇာနည္ေတြရယ္ ၊

ငါတို႕ ဗမာျပည္ မိဘတိုင္း ကရယ္
ဗိုလ္ေအာင္ဆန္း လို သူရဲေကာင္းေတြ ေမြးရမယ္ ..
ငါတို႕ ဗမာျပည္ မိဘ အေပါင္းကကြယ္
အာဇာနည္ အစစ္ေတြကို ရႇိဖို႕ေမြးရမယ္"

'ရာဇ၀င္ အတၴဳ ပၸတၲိလည္း ရႇိရမယ္၊ ေမာ္ကြန္းလည္း ထိုးေလာက္တဲ့၊
ျမင့္ျမတ္တဲ့ ဗိုလ္ေအာင္ဆန္းရယ္'။ စသည့္ အပိုဒ္ က ထို သီခ်င္းကို  အျမဲတေစ မႇတ္မိေနခဲ့ေစသည္။

'ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး' သီခ်င္း ၏ မူလ အမည္က 'ဗမာ့သူရဲေကာင္း' ျဖစ္သည္။  ၁၉၄၂ ခုႏႇစ္ အခ်ိန္မႇာပင္ အဆိုေတာ္ တကၠသိုလ္ မ်ဳိးခ်စ္ က ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေတာ္ခန္းမ ၌ ပြဲဦးထြက္ အေနျဖင့္ ပရိသတ္ကို သီဆိုျပခဲ့သည္။

'ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး သီခ်င္း' ေပၚထြက္လာေစရန္ စည္း႐ံုးေဆာ္ၾသခဲ့သူမႇာ ကာယဗလ ဦးရႇိန္ ျဖစ္ပါသည္။ လြတ္လပ္ေရးၾကိဳးပမ္းမႈ  တိုက္ပြဲကာလ အတြင္း တပ္သားသစ္ မ်ားစြာကို ထို သီခ်င္းျဖင့္  စည္း႐ံုးႏိုင္ ခဲ့ သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏႇင့္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ ၏ လြတ္လပ္ေရး ၾကိဳးပမ္းမႈ ကို ပမာတင္၍ ရဲစိတ္သြင္း ခဲ့ေသာ သီခ်င္းျဖစ္သည္။

ဇာတိေသြး ဇာတိမာန္ တက္ႀကြေစေသာ  ဗမာ့သားေကာင္းသီခ်င္းကို ေရးဖြဲ႕ခဲ့သူ မႇာ ဂီတ ပညာရႇင္ႀကီး
သဟာယ ဆရာ တင္ပင္ျဖစ္ပါသည္။

သဟာယ ဆရာတင္ ၏ အတၴဳပၸတၲိ

သဟာယ ဆရာတင္ ကို ၁၁ ဇြန္ ၁၉၁၀ျပည့္ႏႇစ္တြင္ ျပည္ၿမိဳ႕ ပြဲစား တန္းရပ္၌  ပြဲစားႀကီး ဦးဖိုးလူႏႇင့္ေဒၚ ေဒၚအုန္း တို႕က ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ငယ္စဥ္ကျပည္ၿမိဳ႕ ဟုိက္စကူးေက်ာင္း တြင္ ပညာ ဆည္းပူး ခဲ့ၿပီး ခုနစ္တန္း အထိ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။

ဆရာတင္ သည္ ငယ္စဥ္ကပင္ ဂီတပညာ ကို ၀ါသနာ ပါသူျဖစ္၏။  မိဘမ်ားက မႏႇစ္သက္ သျဖင့္ေက်ာင္း  ပိတ္ရက္ တြင္ သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏႇင့္ အတူ ရန္ကုန္ သို႕ သြားေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့ရာ သံုးႏႇစ္ ခန္႕ပင္ၾကာျမင့္ခဲ့သျဖင့္ မိဘမ်ား စိတ္ ပူၾကရသည္။

ရန္ကုန္ အဂၤလိပ္မက္ သဒစ္ေက်ာင္းတြင္ ေက်ာင္းဆက္ လက္ေနျဖစ္ ခဲ့ေသာ္လည္း ေရေက်ာ္ သဟာယ   အသင္း ၌သာ အခ်ိန္ကုန္ ေနတတ္ေလသည္။  တစ္ႀကိမ္တြင္ အားကစားပြဲ ၌ သဟာယ အသင္း  အ ႏိုင္ရ၍ ယူနီဗာစီတီျမသန္းၾကည္ အၿငိမ့္ျဖင့္ ကျပေဖ်ာ္ေျဖခဲ့ရာ ေမာင္တင္ က သဟာယ အသင္း အေၾကာင္းကို အေျခခံလ်က္ သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ေရး ဖြဲ႕ခဲ့သည္။ ထို႕ေနာက္ ေမာင္တင္ ေက်ာင္းဆက္မေနေတာ့ဘဲ သီခ်င္း ေရးဆရာတစ္ဦး ျဖစ္လာခဲ့သည္။

အာရႇလူငယ္ အစည္းအ႐ံုး

ဂ်ပန္ေခတ္ကာလ အတြင္း ၂၇ ဇြန္ ၁၉၄၂ ခုႏႇစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဗဟန္းရပ္ ေဘာင္ဒရီလမ္း၊ စက္မႈ လက္မႈေက်ာင္းေနရာ၌ အာရႇလူငယ္ အစည္းအ႐ံုး ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ စစ္တပ္မႇ လူငယ္ အခ်ိဳ႕ႏႇင့္ ျမန္မာ လူငယ္ အခ်ိဳ႕ ပူးေပါင္းကာ အေရႇ႕အာရႇတိုက္ သာတူညီမ်ေကာင္းစားေရး ၀ါဒ ကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရန္ ဖြဲ႕စည္း ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး နာမည္ အျပည့္အစံုမႇာ အေရႇ႕အာရႇ တိုက္ လူငယ္မ်ား အစည္းအ႐ံုး ျဖစ္ပါသည္။

ဂ်ပန္ စစ္တပ္ ပညာေရးႏႇင့္ ၀ါဒ ျဖန့္ခ်ိေရးဌာန မွ t r e n g t h o f ဲ  စာအုပ္ကိုေပးအပ္ခဲ့ရာ သခင္ဘေသာင္း က ျမန္မာ ဘာသာျပန္ဆိုၿပီး အာရႇလူငယ္ သင္တန္း၌ ပို႕ခ်ေပးပါသည္။ ထိုစဥ္ သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ေရး၍ ၀ါဒျဖန္႕ ခ်ိရလ်င္ ပိုမို ထိေရာက္ႏိုင္မည္ဟု ေတြးဆမိခဲ့ၾကသည္။

အာရႇလူငယ္ အမႇတ္(၁) အာရႇလူငယ္ အစည္းအ႐ံုးမႇ အမႈေဆာင္မ်ား  စုေပါင္း ဆံုးျဖတ္ၾက ၿပီး ေနာက္ ကန္ေတာ္မိတ္ ကြက္သစ္ ေန သဟာယ ဆရာတင္ အား အာရႇ လူငယ္ အစည္းအ႐ံုး သုိ႕ဖိတ္ေခၚကာ ဥကၠ႒ ဦးဘဂ်မ္းႏႇင့္ အမႈေဆာင္မ်ား က ရႇင္းလင္းေျပာၾကားၾကပါသည္။  ယင္းေနာက္ သဟာယဆရာတင္ ၏ ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္ စပ္ဆိုမႈျဖင့္  အာ ရႇ လူငယ္ အမႇတ္ (၁) သီခ်င္းေပၚထြက္ လာခဲ့သည္။ 

” ရာဇ၀င္တြင္ ထင္ရႇား ေအာင္ကြယ္၊ လူငယ္ေတြႀကိဳးစား ေမာင္မယ္”  စသည္ျဖင့္ လူငယ္ မ်ား က သံၿပိဳင္ သီဆိုၾကၿပီး ဂီတပညာရႇင္ မ်ားက  ဘင္ဂ်ိဳ  မယ္ဒလင္ မ်ားျဖင့္ တီးခတ္ေပးခဲ့ၾကသည္။

ဘီအိုင္ေအ မႇ ဘီဒီေအသို႕

ဒုတိယ ကမၻာစစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သုိ့ ကူးစက္ လာခ်ိန္တြင္ ၿဗိတိသ်တပ္ မ်ား ဆုတ္ခြာသြားၿပီး ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ ဦးေဆာင္ေသာ ဗမာ႔ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီအိုင္ေအ) သည္ ဂ်ပန္ တပ္မ်ားနႇင့္ အတူျမန္မာႏိုင္ငံ  အတြင္း သို႕၀င္ေရာက္လာခဲ့၏။ ျမန္မာ တစ္ ႏိုင္ငံလံုးရႇိ  အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕မ်ား အား ဘီအိုင္ေအ ကႀကီးမႈး ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့ၿပီး ေနာက္ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ထူ ေထာင္ရန္ႀကိဳးပမ္းစဥ္ ဂ်ပန္ တပ္မေတာ္က ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးကို အုပ္စီး လိုက္ပါသည္။ ၂၇ ဇူလိုင္ ၁၉၄၂ တြင္ ဘီအိုင္ေအ အား ဘီဒီေအေခၚ ဗမာ့ ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲဖြဲ႕စည္းလိုက္၏။

ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႕တြင္ စစ္ေသနာပတိ ဗိုလ္မိုးႀကိဳး ေနရာ ၌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ကို ခန့္အပ္ လိုက္ေသာအခါ ကာယဗလ ဦးရႇိန္ ဦးစီးၿပီး အာရႇလူငယ္ အစည္းအ႐ံုး ၀င္ မ်ားႏႇင့္ ပူးေပါင္း တိုင္ပင္လ်က္ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမ ၌ ဂုဏ္ျပဳပြဲ တစ္ရပ္ က်င္းပခဲ့သည္။ ယင္းပြဲ၌ သီဆိုရန္ သီခ်င္း ကိုလည္း သဟာယ ဆရာတင္ ကပင္ေရးစပ္ေပးခဲ့ ရရာ ဗမာ့ သူရဲ ေကာင္း သီခ်င္းေပၚထြက္လာခဲ့၏။

ဂုဏ္ျပဳပြဲတြင္ အာရႇလူငယ္ အမႈ ေဆာင္ ကိုဘခင္ (ေနာင္ ႐ုပ္ရႇင္ႏႇင့္ ျပဇာတ္ မင္းသား မ်ိဳးခ်စ္) က ဘီဒီ ေအယူနီေဖာင္း ၀တ္ၿပီး စင္ေပၚတက္ ၍ သီဆိုေဖ်ာ္ေျဖခဲ့သည္။ စႏၵယား ျမေမာင္ က စႏၵယားျဖင့္ တီးခတ္ေပး ၏။  ဤသီခ်င္း  ကို ပရိသတ္  အလြန္ႏႇစ္ၿခိဳက္ၾကသျဖင့္ႏႇစ္ႀကိမ္တိုင္ သီဆိုျပခဲ့ရသည္။

သဟာယ ဆရာတင္ ၏ သီခ်င္းမ်ား
သဟာယဆရာတင္သည္ ဓမၼေတး၊ ေမတၲာေတးမ်ားကိုလည္း ေရးဖြဲ႕ခဲ့ရာ အမ်ားစုကို အဆိုေတာ္ ေမရႇင္ကသီဆိုခဲ့ပါသည္။ တစ္ေခတ္ တစ္ခါက ျမန္မာ့အသံမႇ နံနက္ခ်ိန္ခါေတးသံသာအျဖစ္ထုတ္ လႊင့္ေလ့ရႇိသည့္

”ေမတၲာဓာတ္ နဲ့ ဗုဒၶျမတ္စြာ၊ ေဆာင္ႏႇင္း ခဲ့ေအာင္ ျခင္း ပထမပါ” စသည့္ ေတးစာသား မ်ားပါ၀င္ေသာ ေအာင္ျခင္း ရႇစ္ပါး သီခ်င္း မႇာ သဟာယဆရာတင္ ၏ လက္ရာမ်ားထဲမႇ ထင္ရႇားသည့္ ဓမၼ ပူဇာေတးတစ္ပုဒ္ျဖစ္ ပါသည္။

ထို႕ျပင္ .............

”ေ႐ႊေျပာင္ေျပာင္၊ ေတာင္ေပၚက ဘုရား၊ မယ္ႏႇင့္ ေမာင္  သစၥာထားကာ ေပါင္းရပါေစသား ဆုေတာင္းမည္၊
နန္းနိဗၺာန္ စိတ္က ရည္လို့၊ တူစ္စုံ ဓိဌာန္ သည္” ေတးစာ သားမ်ားပါ ”ေ႐ႊေျပာင္ေျပာင္” သီခ်င္း မႇာလည္း 
သဟာယဆရာတင္ ေရးဖြဲ႕ၿပီး ေမရႇင္ သီဆိုခဲ့ေသာ ေတးတစ္ပုဒ္ျဖစ္ ပါသည္။

”ေဆာင္ေတာ္ ကူးကာ ဆြတ္ခူးေတာ့မယ္ သခင္ရယ္၊ 
တစ္ ပြင့္ထဲ ပန္းကို၊ နမ္းႏိုင္ေပ ရဲ႕ ေ႐ႊရည္ လႊမ္းတဲ့ ျမပန္းခက္ ကို၊ 
သူ့လက္ လႇမ္းကာ ခ်စ္ေရစင္ျဖန္းတယ္” စသည့္ ေတးစာသားမ်ားပါ  သဟာယဆရာ တင္၏ ”ခ်စ္ေရစင္ ”သီခ်င္း မႇာ အဆို ေတာ္ ေမရႇင္ ၏  အသံႏႇင့္   လိုက္ဖက္ လႇၿပီး   ယေန႕တိုင္ ထင္ေပၚေက်ာ္ ၾကားဆဲေတး  တစ္ ပုဒ္ျဖစ္ ပါသည္။ 

သဟာယ ဆရာတင္ သည္ ေတး စာသား အႏုအ႐ြကေလးမ်ား ကိုေရး ဖြဲ႕သီကံုးရာ ၌ ၀ိုင္အမ္ဘီ ဆရာတင္၊ နန္းေတာ္ေရႇ႕ဆရာတင္ တို့ႏႇင့္ မတူ ဘဲ တစ္မူ ထူးျခားေနပါသည္။ ေခတ္ ေဟာင္း အဆိုေတာ္ႀကီး ေမရႇင္ ပင္ သီဆိုခဲ့သည့္ မဲဇာၿမိဳင္ သီခ်င္းတြင္

”မဲဇာေတာင္ေျခစီးေထြေထြ၊ အံု့ဆိုင္း မႈိင္းေ၀ေ၀”  ဟူေသာ ေျခဆင္းျဖင့္ အစပိ်ဳး ထားၿပီး
”ေငြေသာင္ယံ ကမ္း ေျခ လြမ္းဖြယ္ေတြ၊ တည့္မြန္းေန ျခည္ျဖာမႇေႏြးမယ့္ မဲဇာၿမိဳင္ေတာ ေျခ” စသည့္ သံၿပိဳင္ပိုဒ္မ်ား ထည့္ သြင္းေရးဖြဲ႕ထားပံုမႇာ တစ္မ်ိဳး တစ္ ဘာသာ ထူးျခားေနေပသည္။

 
လက္၀ဲ သုႏၵရ အမတ္ႀကီး ၏ မဲဇာေတာင္ ေျခရတုကို သူ႕ေခတ္သူ႕ခါအေလ်ာက္ နား၀င္ ခ်ိဳစြဲမက္ဖြယ္ သံစဥ္ ထည့္သြင္း ေရးဖြဲ႕ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

သဟာယဆရာတင္ ၏ လက္ရာ စႏၵကိႏၷရီ သီခ်င္း ကိုမူ မလႇေ႐ႊ က  သီ ဆို ဓာတ္ျပား သြင္းခဲ့ပါသည္။ ရႇည္ လ်ား လႇသည့္ သီခ်င္း စာသား မ်ား ျဖင့္  ခန္းနား ထည္၀ါစြာ ေရးဖြဲ႕ စပ္ ဆို ခဲ့သည့္ ဂႏၲ၀င္ေတးသီခ်င္း
တစ္ ပုဒ္ျဖစ္ပါသည္။ သဟာယဆရာတင္ ေရးဖြဲ႕ခဲ့သည့္ ေတးသီခ်င္းမ်ား မႇာ  ပုဒ္ေရ ႏႇစ္ရာေက်ာ္ ရႇိၿပီး

 ေခြး တံဆိပ္ ႏႇင့္ ကိုလံဘီယာ ဓာတ္ျပား ကုမၼဏီ တို႕  အတြက္ ပုဒ္ေရ ငါးဆယ္၊

 ေအ၀မ္း ႐ုပ္ရႇင္ကုမၼဏီ အတြက္ ႐ုပ္ရႇင္ သီခ်င္း ပုဒ္ေရ သံုးဆယ္ခန္႕ အပါ အ၀င္ျဖစ္ ပါသည္။

လြမ္း မေျပတဲ့ ပန္းေခြ

၁၉ ဇူလိုင္ ၁၉၄၇ တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းနႇင့္ တစ္ကြ အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး မ်ား က်ဆံုး  သြား ၾကေသာ အခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အေပၚ အလြန္ ေလးစားၾကည္ညိဳသူ သဟာယဆ ရာတင္က  ”လြမ္း မေျပတဲ့ ပန္းေခြ” သီခ်င္း ကို ေက်ကြဲ ၀မ္းနည္းဘြယ္ ေရးဖြဲ႕သီကံုးခဲ့ပါသည္။

ဘ၀ နိဂံုး

ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ သမိုင္း တြင္ ဂီတ ပညာျဖင့္ တစ္ဖက္  တစ္လမ္း မႇ ပါ၀င္ခဲ့သူ ဂီတ ပညာရႇင္ ႀကီး သဟာယ ဆရာတင္ သည္ လြတ္ လပ္ေရးရၿပီး ကာလ ၁၁ မတ္ ၁၉၄၈ တြင္ ကြယ္လြန္သြားပါသည္။ သဟာယဆရာတင္ ကြယ္လြန္စဥ္ ဇနီးေဒၚေသာင္းႏႇင့္ သားေမာင္ခင္ညြန့္ ၊ေမာင္ထြန္းျမင့္၊ သမီး မာပ်ိဳ၊ မာခ်ိဳတို့ က်န္ရစ္ ပါသည္။

သဟာယဆရာတင္ ကြယ္လြန္ သြားေသာ္လည္း  သူ၏ လက္ရာေတးသီခ်င္းမ်ား မႇာ ျမန္မာ့ ဂီတ ပရိသတ္မ်ားအၾကား  ယေန့ထက္တိုင္ ေရပန္းစားေနဆဲျဖစ္ပါသည္။

က်မ္းကိုး
၁။ ကိုလိုနီေခတ္ျမန္မာ့သမိုင္း အဘိ ဓာန္(ျမဟန္)
၂။ တင္သံုးတင္(ေမာင္ေကာင္းျမင့္) ျဖဴနီညိဳျပာမဂၢဇင္း၊ ၁၉၇၁ ဇြန္
၃။ ေခတ္ေဟာင္းသီခ်င္းေပါင္းခ်ဳပ္ (သန္းလႈိင္)
၄။ ေတးေရးပညာရႇင္ႀကီးမ်ား၏ ေခတ္ေဟာင္းေတးသီခ်င္းမ်ား(အတြဲ ၇) ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန
ေရးသားသူျပဳစုသူ ေက်ာ္ထက္၀င္း နည္းပညာတကၠသိုလ္-ဘားအံေျမ

Tin Maung Hlaing